شنبه تا چهارشنبه از ساعت 08:00 تا 17:00
پنجشنبه از ساعت 08:00 تا 12:00
تماس بگیرید : 02633265234
دی
قبل از اجرای سقف دال مجوف ابتدا لازم است بدانیم که آیا این نوع سقف برای پروژه ما مناسب است یا خیر؟ در این نوع از سقف آیا از بتن های با ویژگی های خاص مثل بتن پیش تنیده می توان استفاده کرد یا خیر؟ جواب این سوال به همراه نکات ارزشمند دیگر در این مقاله وجود دارد.
سقف دال مجوف چیست؟ برای پاسخ این سوال ابتدا بهتر است که با دال بتنی آشنا شویم. دال عضوی بتنی محسوب می شوند که بیشتر در سقفسازی استفاده میشوند. این عضو سازه ای که ضخامت کمی دارد تحت عنوان و روشهای مختلفی ساخته میشود که یکی از آنها دال مجوف است. اما این دال تا چه اندازه میتواند در ساخت و سازها به متخصصین و مهندسین کمک کند؟ ما چه اندازه با این نوع سقفها آشنا هستیم؟
ویژگی کلی که این سقفها برای سازندگان از ابتدا به همراه داشتهاند، این هست که در دهانههای بزرگ ساختمانی که احتیاج به ساخت ستون به تعداد محدودی است کاربرد مثبت و اثر بخشی دارند. علاوه بر این موضوع حذف ستون باعث میشود که مصرف کنندگان زیادی خواهان این نوع فضاها شوند. از این نظر که محیط باز، برای بهره برداری و چیدمان بسیاری افراد ایده آل به شمار میرود.
با این حال خصوصیات و مشخصات اجرایی سقفهای دال مجوف به این توضیحات خلاصه نمیشود. برای شناخت بیشتر نسبت به یکی از انواع سقف در ساختمان ما در ادامه توضیحات کاملتری را ارائه خواهیم داد. لذا پیشنهاد میکنیم اگر شما هم به دنبال اطلاعات مفید و کاربردی در این زمینه هستید، با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
کلمه مجوف در لغت زبان فارسی به معنای تو خالی یا میانتهی است که این اصطلاح در سقف سازی معانی بیشتری را در بر میگیرد. این دالهای مجوف با استفاده از یک سری مصالح با شکلی که میانه آن خالی باشد مورد استفاده قرار میگیرد. آیا این توخالی بودن از نظر سازهای و مقاومت مصالح بیتاثیر است؟ جواب این پرسش البته که منفی است. مجوف شدن سقفها دو هدف را برای اجرا میسر خواهد کرد. این دو هدف اجرایی شامل موارد زیر میشود:
با توضیحاتی که درباره دالهای مجوف ارائه دادیم، متوجه شدیم سقفها در این روش با قالبهایی ساخته میشوند که شامل حفرههای تو خالی میشود. در این میان دو موضوع وجود دارد؛ یکی از آنها این است که قالب به کار رفته بعد از بتنریزی داخل بتن باقی میماند که به این نوع قالبها، ماندگار گفته میشود.
موضوع بعد هم مربوط به قالبهای غیر ماندگار میشود؛ به این معنا که قالبهای به کار رفته در ساخت سقف دال مجوف بعد از اتمام کار از سقف جدا میشوند. این قالبها در صورت سالم بودن قابلیت استفاده مجدد را نیز همراه دارد. روشهای اجرایی سقفهای دال مجوف و نیازهای متفاوت ساخت و ساز باعث میشوند که انواع مختلفی از این سقفها بوجود بیاید؛ در ادامه درباره اینکه انواع سقف دال مجوف چیست آشنا خواهیم شد.
یکی از اولین دسته بندیهای سقف دال مجوف متعلق است به سقف کوبیاکس که در ساخت و سازههای شهری کاربردهای بسیاری دارد. در نگاهی تخصصیتر میتوان گفت قالب این نوع دال به شکل دایره یا بیضی است که در بخش شبکهای مش نگهداره ساختمان کارگذاری میشود.
میلگردهایی که برای نگهداری از قالب کوبیاکس کار گذاشته میشوند، نقش نگهدارنده ندارند. برای رفع این موضوع باید شبکه آرماتور فوقانی و تحتانی در این سقفها استفاده شود. از این رو میتوان دریافت که قالب به کار رفته در کوبیکس از دسته قالبهای ماندگار به شمار میرود و قابلیت جداسازی ندارد.
یکی از انواع سقفهای مجوف که شباهت زیادی به کوبیاکس دارد، سقف دال مجوف بابل دک است. ممکن است در نگاه اول متوجه فرق بین این نوع سقف با کوبیاکس نشویم، ولی بعد بررسی میتوان شبکههای میلگرد نگهدارندهای را دید که دیگر به شبکه میلگرد بالایی و پایینی برای اجرا نیازی ندارند.
در مورد این نوع سقفهای دال مجوف هم میتوان گفت که اجرای آن توسط قالبهای پلاستیکی یا یونولیتی انجام میشود. شکل این قالبها مربعی است جهت ایجاد باربری مناسب در سقفها به شکل دال دو طرفه پرداخته میشوند.
از جمله پرکنندههایی که در سقف یوبوت استفاده میشود میتوان به چهار دسته تک، دوبل، یوبوت اصلاح شده و یوبوت پلی استراین اشاره کرد. علاوه بر این موارد در ادامه برای آشنایی بیشتر با این نوع سقفها، چند مورد از مزایای این نوع سقف را به صورت فهرست به شما ارائه خواهیم داد.
از جمله معروفترین سقفهای دال مشبک میتوان به سقف وافل اشاره کرد. این دسته از سقفسازی با استفاده از قالبهای غیر ماندگار اجرا میشود؛ به این منظور که میتوان با توجه به جنس قالب و استانداردهای اجرایی، در پروژههای دیگری هم از آن استفاده کرد. شکل ظاهری که در این نوع سقفها دیده میشود طوری است که از پایین توخالی یا همان مجوف دیده میشود.
این ساختار باعث میشود که در تاسیسات لوله و اتصالات بتواند از داخل این فضاها رد شود. در مورد سقفهای وافل میتوان اضافه کرد که بسیاری به این نوع سقف سازی، تیرچه درجا هم میگویند. از این جهت که در اجرای آرماتوربندی سقف وافل به خصوص نوع یک طرفه، شباهت زیادی به سقف تیرچه بلوک وجود دارد که قالبهای وافلی هم به شکل یونولیتی است که در سقف تیرچه بلوک استفاده میشود.
لازم به ذکر است که در مدل سقف دال مجوف دو طرفه وافلی قالبها ابعادی مساوی 60 در 60 یا 80 در 80 دارند و همانطور که اشاره کردیم دال های یک طرفه هم به صورت طولی مثل بلوک یونولیتی اجرا میشوند.
با وجود اشاراتی که در ابتدای مقاله به آن پرداختیم میتوان دریافت که به دلیل کاربرد سقف دال مجوف در فضاهایی که احتیاج به محیط باز و بدون ستون است و همچنین اجرای دهانههای بلند، استقبال خوبی در بسیاری پروژههای ساخت و ساز از این نوع سقفها میشود. لازم به ذکر است که حداکثر دهانههای قابل اجرا با این نوع سقف تا 18 متر است.
مورد دیگر درباره قابلیتهایی که این نوع سقفها برای سازندگان ایجاد میکند این هست که در ساخت و نقشهکشی ساختمان، بحث تامین پارکینگ جهت اخذ سند بسیار اهمیت دارد. طبق قانون و ضوابط شهرسازی هم برای هر واحد زیر متراژ 180 متر باید یک پارکینگ تامین شود.
در این راستا بسیاری از افراد که از سقف تیرچه بلوک جهت ساخت و ساز سقف پارکینگ و طبقات استفاده میکنند به دلیل وجود ستون در مسیر به شکل نامنظم و غیر اصولی، قادر به تامین پارکینگ نمیشوند و در این راستا با مشکل مواجه خواهند شد. اجرای سقف دال مجوف میتواند در صورت لزوم بسیاری از ستونها در نقشه حذف کند و از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند.
تا به اینجای مقاله نگاهی کلی به روند و ویژگیهای استفاده از دال مجوف اشاراتی را داشتیم. در ادامه هم قصد داریم به شکل جزئیتر در مورد چند بخش دیگر مربوط به استفاده از دال مجوف بپردازیم. و می خواهیم بررسی کنیم در مقایسه با قیمت تیرچه به عنوان یکی از پارامترهای موثر در هزینه تمام شده سقف ساختمان آیا استفاده از سقف دال مجوف توجیه اقتصادی در پروژه دارد یا خیر؟
با وجود مشکلاتی که درباره رفع پارکینگ در ساختمان به آن اشاره کردیم میتوان گفت که با استفاده از سقفهای دال مجوف میتوانید از پرداخت هزینههای اضافی جهت تامین پارکینگ و حتی برطرف کردن این مشکل بعد از اجرای بنا جلوگیری کنید. در این میان شما تنها تفاوت قیمت کمی برای اجرای این نوع سقفها پرداخت خواهید کرد که در بسیاری از پروژههای بزرگ انتخابی به صرفه و اقتصادی محسوب میشود.
آویز سقف به این معنا است که مقداری از سقف تمام شده به خصوص در مورد سقفهای تیرچه بلوکی، به صورت نمایان جلوه بدی را ایجاد میکنند. مهندسین برای برطرف کردن این موضوع، مجبور به اجرای سقف کاذب هستند که این موضوع باعث میشود ارتفاع سقف کاهش پیدا کند. در صورتی که در سقفهای دال مجوف و قالب ماندگار احتیاجی به کم کردن ارتفاع سقف طبقه نداریم و لازم نیست که آویز را حذف کنیم.
با توجه به اینکه سقفهای دال مجوف به صورت یکپارچه ساخته و پرداخته میشوند، در صورتی که طراحی و اجرای استانداردی را به همراه داشته باشند میتوان از آن عملکرد مناسب و خوبی را در برابر زمین لرزه انتظار داشت.
در مورد سقفهای دال مجوفی که با قالب ماندگار اجرا میشوند، میتوان گفت که بعد خارج کردن قالبها از سقف فضایی تو خالی به وجود میآید. این محفظه میتواند از نظر معماری، طراحی و تاسیسات کاربرد داشته باشد؛ به این معنا که از این فضای خالی میتوان در عبور دادن لولهها استفاده کرد. از این جهت میتوانید با هماهنگیهای لازم با مهندس طراح به اصطلاح غلافهایی برای عبور این لولهها در سقف به وجود آورید.
در ابتدای مقاله اشاراتی در مورد حذف ستون توسط اجرای دال مجوف در سقف داشتیم. علاوه بر توضیحات داده شده باید اضافه کرد که حذف ستونهای میانی در ساختمان میتواند از نظر معماری هم بسیار ارزشمند باشد. چرا که مهندس معمار برای طراحی فضا میتواند عملکرد بهتر و گزینههای بیشتری را داشته باشد.
با این تفاسیر میتوان دریافت که وجود ستون در فضای واحد میتواند یک عامل بازدارنده طراحی فضا باشد. لذا در برخی ساختمانهای قدیمیتر میبینیم که برای مخفی کردن ستون، فضاهایی نا هماهنگ و ناخوشایند از نظر استاندارد مصرفی طراحی و ساخته شده است.
تجربه و علم سازه نشان داده است سقفهایی که به صورت دال مجوف قالب ماندگار ساخته میشوند نسبت به سایر سقفها، عایق بهتری در برابر سر و صدا هستند. علاوه بر این دو طرفه بودن سیستم باربری این نوع سقفها باعث میشود که در زمان بهرهبرداری از ساختمان، مصرفکننده لرزش بسیار کمی را از سمت سقف واحد احساس کند. این در حالی است که لرزش در سقف تیرچه بلوک یکی از ویژگی های منفی در این نوع از سقف متداول است.
با وجود مزایا و ویژگیهایی که در مورد سقف دال مجوف به آن اشاره کردیم، این سوال پیش میآید که آیا ایرادات و معایبی درباره سقف دال مجوف وجود ندارد؟ جواب این است، البته که وجود دارد. هیچ روش و ساختاری در ساخت و ساز بدون عیب و ایراد نیست. در این راستا قصد داریم که برخی از معایب و نکات مهم که قبل از اجرا باید در نظر گرفت را به شما معرفی کنیم.
از آنجایی که در صورت اجرا نشدن اصولی به همراه دقت ناکافی میتواند خسارتهای مالی و جانی زیادی را در بهرهبرداری از این نوع سقفها به وجود بیاورد، وجود یک مهندس طراح سازه مجرب و متخصص از الزامات اجرا و طراحی این نوع سقفها به شمار میرود.
با وجود اینکه در برخی پروژههای بزرگ با دهانه بیش از حد معمول بهره بردن از سقفهای دال مجوف میتواند هزینههای احتمالی را کاهش دهد، باید گفت که در پروژههای کوچک ساختمانی برعکس این موضوع صدق میکند. بسیاری ترجیح میدهند که در ساختمانهای شهری جهت سقفسازی با مقیاس کوچک ازانواع تیرچه استفاده کنند.
اگر بخواهیم دال مجوف را برای مثال با سقف تیرچه بلوک مقایسه کنیم میتوانیم بگوییم که نیروی متخصص و با تجربه در اجرا کردن دالهای مجوف روی سقف از ملزومات است. این در حالی است که بسیاری کارفرمایان بدون نیاز به نیروی کار حرفهای در زمینه دال مجوف، سقفهای تیرچه و بلوک را انتخاب و اجرا میکنند. لازم به ذکر است که حساسیت اجرای دال مجوف باعث میشود که علاوه بر نیروی کار ماهر، نظارت مهندس ناظر اهمیت بیشتری پیدا کند.
در ساختمانهای شهری که دهانههای بزرگی را طلب میکنند، استفاده از سقفهای دال مجوف در مواقعی میتواند ضخامت بیش از اندازهای را به وجود آورد. در این زمینه باید دقت و بررسیهای لازم قبل از اجرا انجام شود.
همانطور که در مورد مزایای سقف دال مجوف اشاره کردیم، لوله و اتصالات تاسیساتی نیاز به محلی برای چفت و بست شدن و به نوعی رد شدن از سقف دارند. در برخی ساختمان سازیها ممکن است که هماهنگیهای لازم به مهندس طراح قبل از طراحی نقشه صورت نگیرد. از این جهت میتوان گفت که اشکالات احتمالی در زمینه بازشوی تاسیساتی در این نوع سقفها وجود دارند.
یکی دیگر از روشهای سقفسازی رایج در ساختمانهای بتنی سقف تیردال است که شامل دو نوع مختلف اجرایی میشود. این طراحی و اجرا میتواند به صورت یک طرفه و دو طرفه باشد. عملکرد تیر و دال به صورتی است بارهای وارده به سقف از طریق تیرها به ستونهای اصلی و سپس به فونداسیون ساختمان منتقل میشوند.
این نوع سقفسازی هم مانند روش دال مجوف قابلیت اجرا در دهانههای بزرگ را نیز به همراه دارد. تفاوتی که در این میان به چشم میخورد این هست که در اجرای سقف دال مجوف که قالب ماندگار استفاده میشود، عملیات قالببندی به صورت سطح یکدست و صاف اجرا میشود. در سقف تیر و دال با توجه به نیاز اجرای آویز نسبت به سقف دال مجوف، هزینه بیشتری باید پرداخت کرد.
علاوه بر این در اجرای سقف تیردال مبحث اجرایی قالببندی و آرماتوربندی سختتر انجام خواهد شد که این مورد سرعت اجرای سقفسازی را پایین خواهد آورد. ضخامتی هم که سقف تیر و دال به وجود میآورد، نسبت به سقف مجوف بیشتر است. در انتهای این بخش لازم به ذکر هست که ضخامت تیرآهنها در سقف تیردال نسبت به دال مجوف کمتر است.
همانطور که در ابتدا به تفاوتهای قالب ماندگار و غیر ماندگار اشاراتی داشتیم، این دو نوع قالب سقف دال مجوف عملکرهای مربوط به خود را دارند. از این جهت در ادامه قصد داریم این دو قالب را با هم مقایسه کنیم.
برای پیادهسازی سقفهای دال مجوف با قالب ماندگار، لازم است که هزینه زیادی پرداخت شود. علاوه بر این برای نگهداری هم نیاز به فضای دپو یا انبار داریم. در صورتی که در قالبگذاری غیر ماندگار نیاز به هر بار هزینه زیاد جهت استفاده نیست. با این حال در هر دو مورد، نیاز به محلی جهت نگهداری دیده میشود.
بعد از خرید قالب ماندگار زمانی که قصد اجرای عملیات سقفسازی را داریم، جاگذاری قالبها اهمیت زیادی دارد و توسط اکیپ اسکلت کار اجرا میشود. این در حالی است که برای اجرای قالب غیر ماندگار بعد از زیرسازی سقف طبقه، نیاز به اکیپ متخصص دیگری در این زمینه وجود دارد. این امور میتواند در سرعت اجرای پروژه بسیار تاثیر گذار باشد.
بدیهی است که سقفهای دال مجوف با قالب ماندگار، وزن بیشتری را نسبت قالب غیرماندگار در کل ساختمان ایجاد میکند. جدا از این مسئله در صورت آتش سوزی قالبهای ماندگار خطر بیشتری را به همراه خواهند داشت.
در سقفهای دال مجوفی که از قالب ماندگار برای سقفسازی استفاده میشود، در صورتی که جنس قالبها مناسب نباشد احتمال این وجود دارد که در زمان بتنریزی سقف دال مجوف قالب سوراخ شود و بتن به داخل قالب هم راه پیدا کند. این موضوع میتواند هزینه بتنریزی را بیشتر کند و از طرفی باعث افزایش ضخامت سقف شود. لازم به ذکر است که این ایراد با استفاده از قالب تو پر رفع میشود.
مصالحی که در اجرای دال مجوف به کار میروند شامل میلگرد، بتن، قالبها و لوازم زیرسازی سقف میشود. اما سوال اینجاست که ترتیب و نحوه اجرا کردن این عناصر در کنار هم به صورت است؟ جهت پاسخگویی به این سوال در ادامه به مراحل ساخت دال مجوف در سقف بیشتر خواهیم پرداخت.
داربستها، مدولار یا اسکافلد از جمله ابزار و وسایلی هستند که به کمک آن میتوان زیرسازی را انجام داد. لذا مانند هر سقفسازی متدوال دیگر، اولین مرحله اجرا کردن سقف به صورت دال مجوف شامل زیرسازی میشود.
بعد از اینکه زیرسازی انجام شد میتوان مرحله قالببندی را شروع کرد. همانطور که در بالا توضیح دادیم با توجه به دو نوع مختلف قالبها «یعنی ماندگار و غیر ماندگار»، اجرا کردن این بخش میتواند متفاوت باشد. در چیدن قالب روی شبکه آرماتور پایین دال، دقت بالا و استانداردهای نظارتی لازم احتیاج است. لذا در این راستا طبق نقشه اجرایی باید آرماتوربندی شبکه بالا و آرماتور تقویتی آن به خوبی انجام شود.
در مورد قالب سیستم سقفهای دال مجوف (وافل) غیر ماندگار هم میتوان گفت که آرماتوربندی تیرهای پیرامونی و میانی سقف به همراه اجرای تیرچه درجا و شبکه میلگرد بالای دال، کار را برای بتن ریزی مرحله آخر به اتمام میرسانند.
سخن پایانی
با وجود توضیحاتی که در این مقاله دادیم به خوبی میتوان به جواب سوال سقف دال مجوف چیست رسید. در انتهای مقاله لازم به ذکر است که این امکان وجود دارد در راستای اجرا کردن این نوع سقفها هم اشکالاتی شکل بگیرد. اولین پیشنهاد ما جلوگیری از بروز اشکالات سازهای است ولی در صورتی هم که مشکل سازهای بوجود بیاید، باید با استفاده از مشاوران و طراحان مجرب این نقص را برطرف کرد.
سوالات متداول
آیا سقف دال مجوف برای همه پروژهها کاربرد دارد؟
جواب: خیر، بیشتر برای پروژههایی با بر زیاد استفاده میشود که نیاز به حذف ستون و بالا بردن ارتفاع سقف وجود دارد.
چگونه میتوان از سالم بودن قالبهای دال مجوف اطمینان حاصل کرد؟
جواب: با خرید از فروشنده یا توزیع کنندههای معتبر و همچنین نظارت در هنگام تحویل قالبها به شکل صحیح میتوان از مشکلات کیفی و عملیاتی استفاده از قالبهای ماندگار و غیر ماندگار جلوگیری کرد.
در کدام مرحله از اجرای سقف دال مجوف نظارت بیشتری لازم است؟
جواب: در تمامی مراحل نظارت درست بر اجرای سقف سازی و کمک گرفتن از نیروی کار ناظر و مجرب، میتواند در کیفیت انجام پروژه بسیار تاثیر گذار باشد.
مزایای دال مجوف بیشتر است یا معایب آن؟
جواب: مانند هر روش سقفسازی دیگری، این مدل هم از مزایا و معایب مربوط به خود برخوردار است.